این روزها محصولات ارگانیک یکی از شاخه‌های تجاری پرطرفدار بازارهای جهانی را تشکیل می‌دهند، نوآوری جدیدی که در پی توصیه‌های مکرر کارشناسان مبنی‌بر حذف خوراک‌های ناسالم و استفاده از غذاها و محصولات کشاورزی سالم می‌کوشد تا سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص دهد.

به گزارش روابط عمومی کانون انجمن های صنایع غذایی ایران و به نقل از روزنامه گسترش صمت ، «ایده» به نسبت جدیدی که نقشی اساسی در سلامت مردم و کاهش ضایعات کشاورزی دارد؛ به طوری که در هر مترمربع از زمین مزارع ارگانیک، انرژی کمتری مصرف و ضایعات کمتری نیز تولید می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد استقبال از مصرف محصولات سالم غذایی یک نهضت جهانی است، به‌طوری که براساس اطلاعات انجمن ارگانیک ایران درحال‌حاضر بازار فرانسه سالانه ?/? بیلیون پوند از محل فروش این محصولات گردش مالی دارد. در ایتالیا این رقم ? بیلیون پوند و در انگلیس ?/? بیلیون پوند اعلام شده است. اسپانیا، سوئد و هلند نیز هرکدام ? بیلیون پوند در بازار محصولات ارگانیک گردش مالی دارند. این رقم برای آلمان ?/? بیلیون پوند است.  این اعداد و ارقام درحالی رسانه‌ای می‌شوند که هم‌اکنون از میان ???کشور دنیا ?? کشور بیشترین سطح زیرکشت زمین‌های کشاورزی ارگانیک را به خود اختصاص داده‌اند و جهان رقمی افزون بر ??میلیارد دلار را به این صنعت نوپا اختصاص داده است. این بررسی‌ها همچنین نشان می‌دهند بیشترین سهم رشد قاره‌ای تولیدات محصولات ارگانیک در جهان به قاره افریقا با رشد ??درصد، قاره آسیا با ??درصد، امریکای لاتین ??درصد و اروپا ??درصد اختصاص دارد.  البته در سال‌های اخیر، تجارت جهانی محصولات ارگانیک از رشد حداقل ?? درصدی برخوردار شده و حجم تجارت این محصولات در سال ????م افزون بر??? میلیارد دلار تخمین‌زده شده است.

 ناآشنایی با محصولات ارگانیک
اما در ایران شرایط به‌گونه دیگری است، به طوری که مفهوم ارگانیک و خرید و فروش چنین محصولاتی نه تنها برای شهروندان ما بلکه برای مسئولان کشور نیز ناآشنا و دور از ذهن است. به غیر از این ضعف نظارت بر بازار ارگانیک داخلی موجب شده تا تولید محصولات تقلبی که به اسم ارگانیک در بازارخرید و فروش می‌شود توجیه اقتصادی تولید ارگانیک در کشور را از بین ببرد. بی‌توجهی به تولید و عرضه محصولات سالم موجب شده تا مصرف بی‌رویه سم و در واقع خرید، فروش و واردات قاچاق سم در کشور به عنوان شاخه جدیدی از تجارت شکل بگیرد. برای درک این مطلب کافی است نگاهی به اظهارات حسن‌هاشمی، وزیر بهداشت بیندازیم. گفته‌هایی که برمبنای آن ??‌ درصد از سمومی که در مزارع ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد از راه قاچاق تأمین می‌شود و سموم قاچاق با آلایندگی بسیار بالا سلامت مردم را نشانه رفته‌اند.

پولدارها مشتریان ارگانیک
با این همه به نظر می‌رسد عمده مصرف‌کنندگان محصولات ارگانیک در کشور ما از طبقات اجتماعی بالا و دارای تحصیلات آکادمیک هستند و از قدرت مالی به نسبت مطلوبی برخوردارند به طوری که مصرف این محصولات کمتر مورد توجه خانواده‌های با درآمد متوسط گزارش شده است. موضوعی که صدرالدین نیاورانی، نایب‌رییس سابق انجمن ارگانیک ایران  آن را تایید می‌کند و می‌گوید: ایده تولید محصولات کشاورزی ارگانیک در جهان متعلق به ?? سال گذشته است. او توضیح می‌دهد: در سال‌های نخستین آغاز این نهضت، متولیان این ایده به فکر فروش محصولات طبیعی بودند که بدون دخالت انسان و استفاده از سم یا کودهای شیمیایی به‌عمل می‌آمد؛ مانند سبزیجات خودرو یا عسل کوهی، ایده‌ای که از ?? سال پیش تاکنون با تغییراتی مواجه شده و تولیدکنندگان جهانی محصولات کشاورزی در تلاشند تا دایره وسیع‌تری از محصولات کشاورزی را با دخالت انسان فراهم کنند که سم و کود شیمیایی در روند تولید آن به‌کار نرفته باشد یا حداقل از سموم گیاهی در تولید آن استفاده شده باشد. نیاورانی اضافه می‌کند: درحال‌حاضر در جهان تعداد بی‌شماری فروشگاه زنجیره‌ای وجود دارند که با عرضه محصولات ارگانیک و ارائه تخفیفات مناسب سعی می‌کنند، محصول سالم را در اختیار مصرف‌کنندگان قرار دهند. نایب‌رییس سابق انجمن ارگانیک ایران در ادامه کاهش میزان تولید محصول کشاورزی از سوی کشاورز را یکی از امتیازات تولید محصولات ارگانیک برآورد می‌کند و توضیح می‌دهد: این موضوع درحال‌حاضر در کشورهای توسعه‌یافته که سهم عمده تولید محصول ارگانیک را برعهده دارند به‌طور کامل حل شده زیرا قیمت بالای محصول ضرر و زیان ناشی از کاشت اندک آن را برای کشاورز به خوبی پوشش می‌دهد.

خرید و فروش محصولات ارگانیک
نیاورانی در ادامه با اشاره به اینکه تولید محصولات ارگانیک در ایران صنعتی نوپا به شمار می‌رود، اضافه می‌کند: این بخش موقعیت مناسبی است که تا این لحظه استفاده چندانی از ظرفیت‌های آن به‌عمل نیامده است. به گفته او صدور گواهی ارگانیک برای ?? هزار هکتار از زمین‌های ایران راباید شاخص‌ترین فعالیتی دانست که در این سال‌ها اجرایی شده است؛ توان بالقوه‌ای که اگر درجهت مناسب به کارگرفته شود ظرفیت قابل‌ملاحظه‌ای برای بازارهای جهانی خواهد داشت.  البته تا این لحظه سازمان توسعه تجارت ایران، مبلغ یک میلیارد ریال برای توسعه و ارتقای توان تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات ارگانیک هزینه کرده که بخشی از این کمک‌ها در چارچوب تاسیس و شکل‌گیری انجمن ارگانیک ایران، کمک به تولیدکنندگان محصولات ارگانیک در استان فارس، کمک به تولیدکنندگان و صادرکنندگان برای شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی ارگانیک در سطح جهان و حمایت از ایجاد نشان(برند) در حوزه محصولات ارگانیک انجام شده است. موضوعی که نیاورانی، نایب رییس سابق انجمن ارگانیک ایران نیز آن را تایید می‌کند و می‌گوید: با این حال تولید محصول کشاورزی ارگانیک در ایران دچار مشکلاتی است. نایب رییس سابق انجمن ارگانیک ایران می‌افزاید: اکنون توزیع محصول ارگانیک در ایران از توزیع هلدینگ و متمرکز برخوردار نیست، این درحالی است که توزیع محصولات ارگانیک تابع شرایط ویژه‌ای است که متاسفانه درکشور ما وجود ندارد. نیاورانی یکی‌دیگر از مشکلات عرضه محصول کشاورزی ارگانیک در ایران را قیمت پایین محصول می‌داند و تاکید می‌کند: در ایران محصول ارگانیک تنها ?? تا ?? درصد گران‌تر از محصولات معمولی به فروش می‌رسد.
با این همه فعالان جهانی صنعت کشاورزی ارگانیک موانع توسعه آن را مسائل مدیریتی و فنی، مسائل زیرساختی، مسائل اقتصادی، مسائل حمایتی، موانع انگیزشی و نگرشی و ضعف اطلاعات و دانش کشاورزان برمی‌شمارند و می‌گویند: این صنعت به دلایل بالا مورد بی‌عدالتی واقع شده است. دلایلی که مدافعان این صنعت در پاسخ به آن به سود محصولات ارگانیک اشاره می‌کنند و می‌گویند: سود حاصل از فروش محصولات ارگانیک این ضعف را پوشش می‌دهد. البته با برگزاری کلاس‌های ترویجی و توجیهی می‌توان ذهن کشاورزان را نسبت به پذیرش این موضوع روشن کرد. در این بین فعالیت رسانه‌های جمعی مانند تلویزیون و رادیو نیز می‌تواند به افزایش انگیزه کشاورزان منجر شود و آنان را برای ورود به این عرصه تشویق کند. از سوی دیگر وجود ابزارهای تشویقی مانند بیمه محصولات ارگانیک، ایجاد و توسعه بازارهای محلی محصولات، ایجاد زمینه‌های صادرات محصولات به بازارهای جهانی، ساخت محل‌های ذخیره و نگهداری محصولات ارگانیک و در اختیار گذاشتن وسایل حمل‌ونقل کافی و مجهز به سردخانه برای این نوع محصولات می‌تواند ضعف‌های این صنعت را پوشش دهد.